W ręce Czy­tel­ni­ków tra­fia naj­now­sza publi­ka­cja „Ołtarz Wita Stwo­sza w koście­le Mariac­kim w Kra­ko­wie”, autor­stwa wytraw­ne­go histo­ry­ka sztu­ki prof. Paw­ła Pen­ca­kow­skie­go. Opa­trzo­na zosta­ła foto­gra­fia­mi Paw­ła Gąsio­ra i mate­ria­ła­mi archi­wal­ny­mi. 

Pod­czas ostat­niej kon­ser­wa­cji w latach 2015–2021 auto­rzy mie­li moż­li­wość oglą­da­nia stwo­szo­we­go arcy­dzie­ła z pozio­mu rusz­to­wań, doty­ka­li tajem­ni­cy i obco­wa­li z pięk­nem rzeź­by „twa­rzą w twarz”.

Jak zazna­cza prof. Paweł Pen­ca­kow­ski ołtarz mariac­ki towa­rzy­szy mu na róż­nych eta­pach życia, poczy­na­jąc już od dzie­ciń­stwa: „jako dziec­ko byłem z rodzi­ca­mi na wysta­wie jego wiel­kich figur i innych rzeźb na Wawe­lu, oglą­da­łem go razem z bra­tem, słu­cha­jąc komen­ta­rzy nasze­go taty — archi­tek­ta, zachwy­ca­łem się książ­ką (i fil­mem) Histo­ria żół­tej ciżem­ki. Czy­ty­wa­łem tak­że nauko­we opra­co­wa­nia doty­czą­ce tego reta­bu­lum jako lice­ali­sta, jako stu­dent Histo­rii Sztu­ki UJ, a póź­niej pra­cow­nik naukowy”.

Prof. Pen­ca­kow­ski brał udział w trzech kon­ser­wa­cjach ołta­rza, w tym w tej w latach 2015–2021. „Obco­wa­nie z tą kre­acją wiel­kie­go arty­sty zachwy­ca­ło mnie i nadal mnie pasjo­nu­je. Spra­wia to dosko­na­łość jego struk­tu­ry archi­tek­to­nicz­nej, mistrzow­skich form rzeź­biar­skich, prze­pych i har­mo­nia barw, bogac­two pro­gra­mu ide­owe­go, jak rów­nież pre­zbi­te­rium mariac­kie, będą­ce opra­wą tego klej­no­tu póź­no­go­tyc­kiej sny­cer­ki” – stwier­dza prof. Pen­ca­kow­ski.   

W albu­mie przed­sta­wio­na zosta­ła histo­ria powsta­nia ołta­rza, jego dal­szych losów i kon­ser­wa­cji. Opi­sa­na ona zosta­ła w kon­tek­ście dzie­jów mia­sta Kra­ko­wa i kościo­ła Mariac­kie­go. Opo­wieść ta opa­trzo­na jest mate­ria­ła­mi archi­wal­ny­mi, ale przede wszyst­kim zdję­cia­mi wyko­na­ny­mi przez foto­gra­fa Paw­ła Gąsio­ra w cza­sie ostat­niej kon­ser­wa­cji. 

„Pod­czas kon­ser­wa­cji ołta­rza mia­łem oka­zję do  spoj­rze­nia na dzie­ło Stwo­sza z zupeł­nie nie­co­dzien­nej per­spek­ty­wy. Moż­li­wość foto­gra­fo­wa­nia i oświe­tle­nia frag­men­tów ołta­rza uświa­do­mi­ła mi, jak wiel­ki geniusz arty­stycz­ny kry­je się w nie­do­strze­gal­nych deta­lach tej monu­men­tal­nej kom­po­zy­cji. Mam nadzie­ję, że w moich zdję­ciach zdo­ła­łem przy­naj­mniej w małej czę­ści prze­ka­zać pięk­no, pre­cy­zję i ogrom­ny ładu­nek emo­cji zaklę­ty w Biblii z lipo­we­go drew­na” — mówi Paweł Gąsior.

Publi­ka­cja ma na celu roz­sze­rze­nie wie­dzy o tym nie­zwy­kłym zabyt­ku sztu­ki i umoż­li­wie­nie zoba­cze­nia go w cało­ści, z bli­ska, rów­nież tych trud­no dostęp­nych szcze­gó­łów. „Dzię­ki kar­tom tej publi­ka­cji ołtarz nabie­ra innej per­spek­ty­wy, peł­nej deta­li kon­ser­wa­tor­skich i nie­spo­ty­ka­nych kadrów. Pięk­no komu­ni­ku­je w ten spo­sób dzie­dzic­two. Dla­te­go wyra­żam nadzie­ję, że opo­wieść ta przy­pro­wa­dzi wie­lu do ołta­rza Wita Stwo­sza i pozwo­li głę­bo­ko zgłę­bić tajem­ni­cę geniu­szu zamknię­tą w mariac­kim reta­bu­lum” – stwier­dza ks. inf. dr hab. Dariusz Raś — archi­pre­zbi­ter bazy­li­ki Mariac­kiej. 

Publi­ka­cja zosta­ła wyda­na w języ­ku pol­skim i angiel­skim. Moż­na ją nabyć w zakry­stii kościo­ła Mariac­kie­go, skle­pie Arkos oraz wybra­nych księ­gar­niach. 

Dar­czyń­cy: GMC Deve­lop­ment, CONEKS, RIOT, Boże Gra­nie, Kra­ków Air­port, „Jan” Jan Bur­kat, Hoj­na Hol­dings Ltd, Rodzi­na Matz­ka, Kra­kow­ska Pijal­nia Zdro­jo­wa, Beskid