Para­fra­zu­jąc sło­wa zna­ne­go fran­cu­skie­go ese­isty Jacques’a Atta­li (esej: „Trzy eli­ty”) są trzy rodza­je elit: te, któ­re popy­cha­ją spo­łe­czeń­stwo do przo­du; te, któ­re nim kie­ru­ją; i te, któ­re zapew­nia­ją mu roz­ryw­kę. Wg Atta­li do pierw­sze­go rodza­ju nale­żą przed­sta­wi­cie­le nauki, lite­ra­tu­ry, sztu­ki. Dodał­bym tu jesz­cze oso­bi­ście świę­tych. Ich wie­dza o życiu jest nie­ba­ga­tel­na. Tu w Kra­ko­wie wie­my, że nasz lokal­ny świat wyglą­dał­by cał­kiem ina­czej, tak bez uni­wer­sy­te­tów jak i bez np. kró­lo­wej Jadwi­gi, Jana z Kęt, Ada­ma Chmie­low­skie­go-Bra­ta Alber­ta, sio­stry Fau­sty­ny, Karo­la Woj­ty­ły-Jana Paw­ła II.

Eli­ta pierw­sza to ludzie wiel­kiej wie­dzy, w tym wie­dzy o życiu, to ci od odwa­gi twór­czej i wytwa­rza­ją­cej, wal­czą­cy o war­to­ści, ety­kę, życie. Dru­gi rodzaj to eli­ta pie­nią­dza i poli­ty­ki. Trze­ci – to ludzie spek­ta­klu we wszel­kich jego odmia­nach (akto­rzy, pio­sen­ka­rze, influ­en­ce­rzy), któ­rych talent ogra­ni­cza się czę­sto do zdol­no­ści wyj­ścia na przód sce­ny, spra­wie­nia, by inni o nich mówi­li, fascy­no­wa­nia tych, któ­rzy marzą o byciu na ich miej­scu (Atta­li). Te trzy for­my elit – ludzie-prze­wod­ni­cy, ludzie wła­dzy i ludzie roz­ryw­ki – ist­nie­ją w sys­te­mach spo­łecz­nych co naj­mniej od trzech tysię­cy lat, cze­go dowo­dzą naj­star­sze zna­ne pisa­ne tek­sty. Już kla­sycz­ni auto­rzy zasta­na­wia­li się nad ducho­wą siłą jed­nych, bogac­twem tych dru­gich i roz­gło­sem tych trze­cich.  

W klu­czu „trzech elit” tym lepiej widać dzi­siaj z czym nas w nowym tygo­dniu chce zapo­znać Sło­wo Boże. Saul i Dawid to ludzie elit wła­dzy. Wal­czą ze sobą. „Saul wyru­szył ku pusty­ni Zif, a wraz z nim trzy tysią­ce dobo­ro­wych Izra­eli­tów, aby wpaść na trop Dawi­da (…) (1Sm 26). Są wiel­ki­mi nie­przy­ja­ciół­mi. Wła­dza wywo­łu­je u nich skraj­ne emo­cje, pro­wa­dzi woj­ny. Trud­no zapro­wa­dzać pokój w kra­ju czy w świe­cie roz­bi­tym przez dwie anta­go­ni­stycz­ne siły. Jed­nak Dawid przed 3000 tysią­ca­mi lat się prze­mógł: posta­no­wił prze­rwać krąg zła. Dla­te­go, że posiadł wie­dzę o kon­se­kwen­cjach roz­ła­mu, woj­ny domo­wej. Dla­te­go nie skrzyw­dził kró­la Sau­la. Myśle­nie o przy­szło­ści zwy­cię­ży­ło ziem­skie pra­wo woj­ny i odwe­tu typu „oko za oko, ząb za ząb”. Z myśle­nia wziął się póź­niej­szy mir Dawi­da, uda­ła się refor­ma pań­stwa i odro­dze­nie Izraela.

Nie­wąt­pli­wie jako chrze­ści­ja­nie jeste­śmy wezwa­ni do tego, aby być ludź­mi wie­dzy-mądro­ści-wia­ry. Fides et ratio, wia­ra i rozum — pisał Jana Paweł II. Dopie­ro potem i ewen­tu­al­nie mamy być ludź­mi poli­ty­ki czy spek­ta­klu. Jeśli porzą­dek się odwró­ci, sta­nie­my się nie prze­wod­ni­ka­mi życia innych, ale kary­ka­tu­rą Ewan­ge­lii. Od porząd­ku sła­wy i wła­dzy nie przy­bę­dzie w świe­cie war­to­ści, ety­ki, życia. Od prio­ry­te­to­we­go pod­ję­cia porząd­ku wie­dzy-mądro­ści-wia­ry zale­ży tak napraw­dę postęp. W tym porząd­ku naj­więk­szą war­to­ścią jest „miłość dla”. Sły­szy­my „cza­sow­ni­ki Jezu­sa”: miłuj­cie, bło­go­sław­cie, módl­cie się, poży­czaj­cie, dawaj­cie, czyń­cie dobrze (Łk  6). To one zamie­nio­ne w czyn czy­nią nas praw­dzi­wie eli­tar­ny­mi. To dzi­siej­sze Sło­wo jest darem dla ludzi pra­gną­cych wie­dzy życio­wej: kocha­my naj­bliż­szych, umiej­my kochać też innych np. ubo­gich czy obcych, się­gaj­my rów­nież po miłość do nie­przy­ja­ciół. Kard. Grze­gorz Ryś komen­tu­je tak dzi­siej­sze Sło­wo Boże i przy­ka­za­nie-nakaz miło­ści: Byli­by­śmy bar­dzo bied­ni, gdy­by­śmy tego daru nie przy­ję­li. 

Cho­dzi o to, że wobec nie­rzad­ko poli­tycz­ne­go okru­cień­stwa, wobec bez­sen­su wojen na górze i na dole oraz całej ulot­nej roz­ryw­ki my-chrze­ści­ja­nie zwra­ca­my się w stro­nę, któ­ra je prze­kra­cza. Zwra­ca­my się w Bożą stro­nę, któ­ra mówi o war­to­ściach innych niż siła, eks­pan­sja, efek­tyw­ność, spraw­ność i suk­ces. Zwra­ca­my się do tego, co daje sens naj­więk­szy. Dodaj­my w cza­sie Eucha­ry­stii – Godzi­ny Jezu­sa: byli­by­śmy bar­dzo bied­ni, gdy­by­śmy nie sta­wa­li się świa­tły­mi prze­wod­ni­ka­mi ludzi, czy­li tymi, któ­rzy wie­dzą i wie­rzą w to, że praw­dzi­wa miłość-dar w jej wszyst­kich aspek­tach się naj­zwy­czaj­niej opła­ca w życiu. Ta wie­dza jest dla nas naj­waż­niej­sza. Amen. 

/​ks. inf. Dariusz Raś/