Geo­gra­fia Jero­zo­li­my | Golgota

Wyda­je się czło­wie­ko­wi XXI, że chrze­ści­jań­stwo to sys­tem, któ­ry jak inne reli­gie ma pro­wa­dzić do jego szczę­ścia, do zapew­nie­nia powo­dze­nia. Bóg pra­gnie szczę­ścia czło­wie­ka. To praw­da. Ale Wiel­ki Pią­tek – Good Fri­day – Kar­fre­itag — Vener­dì San­to obja­wia nam zupeł­nie inną praw­dzi­wą kon­cep­cję chrze­ści­jań­stwa jako dro­gi i naśla­do­wa­nia Jezu­sa. Celem jest sama dro­ga. Dro­ga jest celem. Nie jest nim na pew­no osią­ga­nie świę­te­go spo­ko­ju, przy­jem­no­ści, wła­sne­go tyl­ko szczę­ścia, sys­te­ma­tycz­ne zli­cza­nie oszczęd­no­ści i samo pod­no­sze­nie zasob­no­ści. Wypeł­nia­nie czy­nów miło­ści nigdy się nie koń­czy, jest celem, hory­zon­tem podró­ży życia. Czy w ten dzień krzy­żo­wa­nia i ado­ra­cji Ukrzy­żo­wa­ne­go nie widać tego lepiej? 

Jezus Pan, w wie­ku lat 33, prze­szedł przez życie dobrze czy­niąc i dał życie za wie­lu na Gol­go­cie; nie dążył do ego­istycz­ne­go wymia­ru szczę­ścia. Wie­lu podał rękę, nadał sens życia, przy­niósł radość świa­tu, poka­zał praw­dę-świa­tło-życie, zwa­ne przez nas ochrzczo­nych Ewan­ge­lią. Pozo­sta­wił inspi­ra­cję pięk­na ludz­kie­go. Zna­ny był z prze­mie­rza­nia szla­ków, zdo­by­wa­nia gór i odwie­dzin dolin. Betle­jem, Jeru­za­lem, Naza­ret, Kafar­naum, Beta­nia, Jery­cho, Ain Karem, ale też Egipt, Sama­ria, Liban, Jor­da­nia, Deka­pol, Gere­za, Tyr, Sydon. Te i inne miej­sca cie­szą się do dziś śla­da­mi stóp Jezu­sa. Jeden z eta­pów tej dro­gi odbył się jed­nak na Gol­go­cie – na tym przy­stan­ku w geo­gra­fii miło­ści Bożej nastę­pu­ją­cym po Wie­czer­ni­ku, ale też po Pała­cu Kaj­fa­sza, San­he­dry­nie z lochem-ciem­ni­cą, Pała­cu Hero­da, Pre­to­rium Piła­ta. 

Co cha­rak­te­ry­stycz­ne, Jezus jako zasą­dzo­ny „zbrod­niarz” pod­czas śmier­ci krzy­żo­wej na Górze Czasz­ki, nie mógł patrzeć na Jero­zo­li­mę, ze świą­ty­nią Sta­re­go Testa­men­tu i jej Zło­tą Bra­mą. Jego twarz była skie­ro­wa­na ku zacho­do­wi. Wize­run­ki krzy­żo­we zwró­co­ne są w koście­le Mariac­kim w tę samą stro­nę. Patrzą na zachód. Jed­nak to tym bar­dziej orien­tu­je czło­wie­ka modlą­ce­go się w gotyc­kim koście­le na Jezu­sa jako nowe Jeru­za­lem, nową Świą­ty­nię. Bo Wschód ozna­cza od tam­tej pory wyj­ście naprze­ciw nad­cho­dzą­ce­go Chry­stu­sa. 

Napi­sał Bene­dykt XVI: „Modli­twa w kie­run­ku wscho­du jest tra­dy­cją się­ga­ją­cą począt­ków. Co wię­cej, jest fun­da­men­tal­nym wyra­zem chrze­ści­jań­skiej syn­te­zy kosmo­su i histo­rii, ponow­ne­go zako­rze­nie­nia się w wyda­rze­niach raz na zawsze” (Duch litur­gii). Więc nie tyl­ko modli­twa, ale i życie win­ny być skie­ro­wa­ne na Jezu­sa. Czy jed­nak nasza modli­twa i czyn są na co dzień zorien­to­wa­ne, wpa­trzo­ne w ten czy­sty znak „dawa­nia życia”? Czy nasze życie dzie­je się na ścież­ce oso­bi­ste­go wpa­try­wa­nia w twarz Jezu­sa i naśla­do­wa­nia? 

Wiel­ki geniusz sztu­ki Cara­vag­gio nama­lo­wał dla Neapo­lu (kościół Pio Mon­te del­la Mise­ri­cor­dia), przej­mu­ją­cy obraz Sie­dem uczyn­ków miło­sier­dzia (cie­le­sne­go). Wska­zał on na pil­ną w mie­ście Neapo­lu potrze­bę czy­nów wg Jezu­sa, a nie fasa­do­we­go, urzę­do­we­go, zhie­rar­chi­zo­wa­ne­go chrze­ści­jań­stwa insty­tu­cji, czy­li sys­te­mu reli­gij­ne­go. Według tra­dy­cji koniecz­nie do prak­ty­ko­wa­nia chrze­ści­jań­stwa są: kar­mie­nie głod­nych, odwie­dza­nie więź­niów, grze­ba­nie zmar­łych, ubie­ra­nie nagich, tro­ska o cho­rych, dawa­nie schro­nie­nia podróż­nym i ofe­ro­wa­nie napo­ju spra­gnio­nym. Czy my napraw­dę prak­ty­ku­je­my tę dro­gę? Tak 1:1? W tej sce­nie obra­zu Miche­lan­gel Meri­si da Cara­vag­gio (1571–1610) wska­zu­je m.in. na czyn cór­ki wobec sta­re­go, bez­zęb­ne­go, uwię­zio­ne­go ojca. Wobec zaka­zu wno­sze­nia poży­wie­nia i wszel­kie­go napo­ju cór­ka uży­wa mistrzow­skie­go for­te­lu. A sztu­ka mistrza Cara­vag­gia roz­gry­wa się na naszych oczach. Jego chrze­ści­jań­stwo nad wyraz szcze­re, wcho­dzi w intym­ność tego, co opo­wia­da. Otóż cór­ka przy­cho­dzi do wię­zie­nia, aby ojca-sta­rusz­ka… nakar­mić wła­sną pier­sią, aby on prze­żył ska­za­ny na doży­wo­cie, w prak­ty­ce na śmierć gło­do­wą. Ów bez­rad­ny sta­rzec, jak dziec­ko nie prze­ży­je bez pomo­cy. Cia­ło słu­ży cór­ce do ura­to­wa­nia życia i wyba­wie­nia od śmier­ci. Cór­ka opo­wia­da miesz­cza­nom, że jak u Jezu­sa Chry­stu­sa Ukrzy­żo­wa­ne­go trze­ba życie dać. Tu i teraz. 

Pod krzy­żem Jezu­sa – sta­li, świad­czy­li czy­nem miło­sier­dzia wobec świa­ta, tyl­ko jego naj­bliż­si i naj­wier­niej­si. Para­dok­sal­nie tyl­ko jeden męż­czy­zna, apo­stoł Jan oraz czte­ry kobie­ty, Mat­ka Jezu­sa, sio­stra Mat­ki Jego – czy­li Salo­me, Maria, żona Kle­ofa­sa oraz Maria Mag­da­le­na. Stąd pły­nie np. wnio­sek o wiel­kim wynie­sie­niu kobiet w dzie­ło Jezu­sa i wta­jem­ni­cze­niu ich w Jego dro­gę. Męż­czyź­ni prze­gra­li w świa­dec­twie 1:4. A wiel­ka jest rola kobiet-chrze­ści­ja­nek w roz­po­wszech­nia­niu dro­gi Jezu­sa. Stąd dzi­siaj ado­ru­jąc Ukrzy­żo­wa­ne­go zakoń­czę anty­fo­ną poświę­co­ną naszej patron­ce, wier­nej Jemu Notre-Dame. Alma Redemp­to­ris Mater wzy­wa nas do chrze­ści­jań­stwa czy­nu, prak­ty­ki i pro­ce­su naśla­do­wa­nia. Zwy­kle odma­wia się ją od I Nie­dzie­li Adwen­tu do Oczysz­cze­nia Naj­święt­szej Maryi Pan­ny (Ofia­ro­wa­nia Pań­skie­go – 2 lute­go). Przyj­mu­je się powszech­nie, że anty­fo­na powsta­ła w XI wie­ku. W 1254 r. kapi­tu­ła gene­ral­na fran­cisz­ka­nów zde­cy­do­wa­ła o włą­cze­niu jej do ofi­cjum. Swo­ją tre­ścią, któ­ra nawią­zu­je do ocze­ki­wa­nia świa­ta na Odku­pi­cie­la, mówiąc rów­nież o Jego wcie­le­niu wpi­su­je się w nasze roz­wa­ża­nie o daniu nasze­go życia za innych. 

Alma Redemp­to­ris Mater, quæ per­via caeli
Por­ta manes, et stel­la maris, suc­cur­re cadenti,
Sur­ge­re qui curat, popu­lo: tu quae genuisti,
Natu­ra miran­te, tuum sanc­tum Genitorem
Vir­go prius ac poste­rius, Gabrie­lis ab ore
Sumens illud Ave, pec­ca­to­rum miserere.

Mat­ko Odku­pi­cie­la, z nie­wiast najsławniejsza,
Gwiaz­do Mor­ska, do nie­ba ścież­ko najprościejsza,
Tyś jest prze­chod­nią bra­mą do raju wiecznego,
Tyś jedy­ną nadzie­ją czło­wie­ka grzesznego.

Racz podźwi­gnąć, pro­si­my, lud upadający,
w grze­chach swych uwi­kła­ny, powstać z nich pragnący,
Tyś cudow­nie zro­dzi­ła świa­tu Zbawiciela,
Tyś sama wykar­mi­ła Twe­go Stworzyciela.

Pan­no, przed­tem i potem ze świa­ta podziwieniem,
uczczo­na Gabry­je­la wdzięcz­nym pozdrowieniem;
Racz się wsta­wić, o Pan­no, za nami grzesznymi,
ratuj nas, opie­kuj się słu­ga­mi Twoimi.

/​ks. inf. Dariusz Raś/

Grafika: Caravaggio, Siedem dzieł miłosierdzia względem ciała, domena publiczna